"รถไฟฟ้า" พลิกอนาคต มิติใหม่การอยู่อาศัยของคนกรุง

ในอนาคตปัจจัยใหม่ที่ส่งผลต่อต้นทุนการเดินทางคือการขนส่งมวลชนระบบราง ดังนั้นรายละเอียดพื้นฐานของโครงการนี้จึงน่าสนใจ ซึ่งสามารถดูได้จากแผนการลงทุนและกลยุทธ์การระดมทุนสำหรับโครงการขนส่งมวลชนขนาดใหญ่ (mass transit) จากมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน 2548

การลงทุนระบบขนส่งมวลชนขนาดใหญ่ แผนการลงทุนจะรวมถึงสายทางที่จะลงทุนโดยการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) การรถไฟแห่งประเทศไทย (ร.ฟ.ท.) และกรุงเทพมหานคร (กทม.) รวม 7 สายทาง มีวงเงินลงทุนรวม 555,737 ล้านบาท เป็นการลงทุนในส่วนโครงสร้างพื้นฐาน (civil works) จำนวน 424,437 ล้านบาท และการลงทุนในระบบรถไฟฟ้า (rolling stocks) จำนวน 131,300 ล้านบาทดังนี้

การลงทุนระบบโครงสร้างพื้นฐาน (civil works) รัฐบาลเป็นผู้รับภาระการลงทุนในส่วนของโครงสร้างพื้นฐานทั้งหมด ยกเว้นในส่วนสายสีเขียว ซึ่งรัฐบาลกลางและ กทม.จะร่วมกันรับภาระการลงทุน สำหรับสัดส่วนการระดมทุนคาดว่าจะใช้เงินงบประมาณร้อยละ 30 และเงินกู้ร้อยละ 70 ดังนี้

การลงทุนด้านระบบรถไฟฟ้าและการเดินทาง ครม.มอบหมายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมกันพิจารณาจัดตั้ง holding company เพื่อลงทุนและบริหารระบบรถไฟฟ้าให้เป็นแบบ single operator/ joint owner โดยให้รัฐบาล หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และผู้รับสัมปทานเข้ามาร่วมลงทุนใน holding company และบริหารการเดินรถให้เชื่อมโยงและเป็นเครือข่ายเดียวกันทั้งระบบ ทำให้ผู้ใช้บริการเสียค่าเข้าระบบเพียงครั้งเดียว มีต้นทุนบริหารงานต่ำ และมีการแบ่งผลประโยชน์จากส่วนต่อขยายให้แก่รัฐและผู้รับสัมปทานรายเดิมอย่างเป็นธรรม

ระยะเวลาการดำเนินงานดังกล่าวติดตามได้จากแผนการจัดสรรงบประมาณ ซึ่งภาครัฐได้กำหนดแนวทางบริหารเงินทุน ทั้งการหาและการใช้ไว้แล้ว สำหรับเส้นทางของการขนส่งมวลชนระบบรางจะเป็นปัจจัยสำคัญในการเลือกซื้อที่อยู่อาศัย จากวันนี้เป็นต้นไป ข้อมูลพื้นฐานของเส้นทางรถไฟฟ้ามีดังนี้

1.สายสีม่วง ช่วงบางซื่อ-บางใหญ่แนวเส้นทางต่อจากสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินบางซื่อโผล่ขึ้นเป็นรถไฟลอยฟ้า บริเวณสะพานสูงบางซื่อ จากนั้นใช้แนวถนนประชาราษฎร์สาย 2 และเลี้ยวขวาถนนประชาราษฎร์ ต่อด้วยกรุงเทพฯ-นนทบุรี เลี้ยวขวาเข้าถนนติวานนท์ เลี้ยวซ้ายเข้าถนนรัตนาธิเบศร์ข้ามเจ้าพระยาไปปลายทางที่บางใหญ่

2.สายสีน้ำเงิน ต่อจากหัวลำโพง-บางซื่อ ให้เป็นเส้นทางวงรอบ เริ่มจากบางซื่อ ใช้แนวถนนประชาราษฎร์สาย 2 ข้ามเจ้าพระยาไปใช้แนวถนนจรัญสนิทวงศ์ถึง 4 แยกท่าพระ ช่วงหัวลำโพง-ท่าพระ-บางแค เริ่มจากหัวลำโพงเป็นอุโมงค์ได้ติดตามแนวถนนเจริญกรุง, ถนนสนามไชย ลอดเจ้าพระยาใช้แนวถนนเพชรเกษมไปโผล่ที่ 4 แยกท่าพระไปจนถึงบางแค

3.สายสีส้ม บางกะปิ-บางบำหรุ เริ่มจากบริเวณตลาดบางกะปิ เป็นอุโมงค์ลอดแยกลำสาลีไปตามแนวถนนรามคำแหง เลี้ยวขวาใกล้เคียงแนวถนนพระรามที่ 9 มาข้างศูนย์วัฒนธรรมฯ ใช้แนวถนนดินแดงเข้าถนนราชวิถีไปถึงสามเสน จากนั้นไปลอดเจ้าพระยาบริเวณสะพานกรุงธนบุรี เริ่มโผล่พ้นดินเมื่อเลยถนนจรัญสนิทวงศ์ตรงไปตามแนวถนนสิรินธรถึงสถานีรถไฟบางบำหรุ

4.สายสีแดงเข้ม รังสิต-มหาชัย ใช้แนวเส้นทางรถไฟสายเหนือมาถึงหัวลำโพง เริ่มจากสถานีรถไฟรังสิตมาหัวลำโพง จากนั้นวิ่งตามแนวถนนพฤฒาราม ข้ามเจ้าพระยาใกล้ศูนย์การค้าริเวอร์ซิตี้เข้าถนนลาดหญ้า ต่อถนนเจริญรัถ และไปใช้แนวเส้นทางรถไฟสายแม่กลองจนถึงมหาชัย

5.สายสีแดงอ่อน ตลิ่งชัน-บางซื่อ-สุวรรณภูมิ ช่วงบางซื่อ-ยมราช-มักกะสัน-สุวรรณภูมิ ใช้แนวเส้นทางรถไฟสายตะวันออก ช่วงบางซื่อ-ตลิ่งชันใช้แนวเส้นทางรถไฟสายตะวันตก

6.สายสีเขียวอ่อน พรานนก-สมุทรปราการ แบ่งเป็น 2 ช่วง คือ ช่วงอ่อนนุช-สำโรง-สมุทรปราการ เริ่มจากสถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสที่อ่อนนุชไปตามแนวถนนสุขุมวิท ไปทางสำโรงถึงสมุทรปราการ ช่วงพระราม 1-จรัญสนิทวงศ์ เริ่มที่สถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสที่สนามกีฬาแห่งชาติ เป็นอุโมงค์ในแนวถนนบำรุงเมือง ถนนราชดำเนินกลางลอดเจ้าพระยาเชิงสะพานพระปิ่นเกล้า ผ่านสถานีรถไฟธนบุรี เข้าตามแนวถนนพรานนก เริ่มยกระดับเมื่อเลย 4 แยกพรานนกไปจนถึงถนนจรัญสนิทวงศ์

7.สายสีเขียวเข้ม สะพานใหม่-บางหว้า แบ่งเป็น 2 ช่วง หมอชิต-สะพานใหม่ เริ่มที่สถานีรถไฟฟ้าบีทีเอสหมอชิต ข้ามแยกลาดพร้าวใช้แนวถนนพหลโยธินไปถึงสะพานใหม่ ช่วงสะพานตากสิน-เพชรเกษม เริ่มจากรถไฟฟ้าบีทีเอสที่สถานีตากสินข้ามเจ้าพระยาไปตามแนวถนนกรุงธนบุรี ผ่านถนนตากสิน ถนนรัชดาภิเษก ถนนวุฒากาศผ่านแยกตากสินเพชรเกษม สิ้นสุดที่ถนนเพชรเกษม (เชื่อมต่อกับรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงินได้)

ตามแผนงานที่ ครม.อนุมัตินั้น ทั้ง 7 สายจะแล้วเสร็จในเวลาใกล้เคียงกัน แต่เมื่อเชื่อมโยงกับแผนงานด้านอื่นแล้วจะเห็นได้ว่าแนวเส้นทางบางใหญ่-บางซื่อ กับแนวเส้นทางมักกะสัน-สุวรรณภูมิ (ส่วนหนึ่งของสายสีแดงอ่อน) จะแล้วเสร็จก่อน

แนวเส้นทางรถไฟฟ้าที่ใช้สัญลักษณ์สีประหนึ่งสายรุ้ง 7 สีนั้น เป็นเสมือนการเปรียบเทียบว่า ในอนาคตการเดินทางของคนกรุงเทพฯและปริมณฑลจะรวดเร็วไม่ผิดกับ "โยคีขี่รุ้งพุ่งออกมา" ระบบการเลือกและการพัฒนาที่อยู่อาศัยย่อมอาศัย "สายรุ้ง" เป็นการชี้นำทิศทาง สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ก็เช่นกัน